|
ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
ΑΝΑΛΥΣΗ
Μικροδομές της Ρηξιγενούς
Τεκτονικής
ε. Τεκτογλυφές
Οι λειασμένες (στιλβωμένες)
κατοπτρικές επιφάνειες των ρηγμάτων πολλές φορές
καλύπτονται κατά θέσεις από μικρά βαθουλώματα ή
προεξοχές που προέρχονται είτε από την ανακρυστάλλωση
ορυκτών (ασβεστίτη, χαλαζία, αργίλου κ.ά.) οπότε
αποθέτονται πάνω στην κατοπτρική επιφάνεια υπό μορφή
επιφλοιώματος-προεξοχής, είτε από την διάλυση των υλικών
του πετρώματος οπότε σχηματίζονται τα βαθουλώματα. Οι
προεξοχές και τα βαθουλώματα αυτά ονομάζονται γενικά
τεκτογλυφές και πολλές φορές βοηθούν στον καθορισμό της
διεύθυνσης και φοράς της τεκτονικής κίνησης,
Αν για παράδειγμα κάποιος κινήσει
το χέρι του σε μια τέτοια λεία κατοπτρική επιφάνεια προς
την κατεύθυνση της τεκτονικής κίνησης, θα αισθανθεί μια
συνεχή στιλπνότητα. Αν όμως κινήσει το χέρι του αντίθετα
προς την κατεύθυνση της κίνησης, θα αισθανθεί τις
ανωμαλίες της επιφάνειας δηλαδή της τεκτογλυφές, Γενικά
οι πολύ λειασμένες τεκτονικές επιφάνειες υποδηλώνουν
κινήσεις μικρής κλίμακας και κατά κανόνα νέες,
Ο καθορισμός της φοράς της
τεκτονικής κίνησης από τις τεκτογλυφές παριστάνεται στο
σχήμα 49.
|
 |
|
Σχ. 49. Σκαρίφημα που δείχνει το σχηματισμό
μιας τεκτογλυφής (βαθουλώματος). (Α): Τομή
του τεκτονικού μπλοκ που έμεινε. Το βέλος
δείχνει την κίνηση του απουσιάζοντος
τεκτονικού μπλοκ. Το κομμάτι του πετρώματος
που απομακρύνθηκε (ΤΚ) δημιούργησε το
βαθούλωμα με γωνία απομάκρυνσης 10ο-15ο.
(B): Κάτοψη του βαθουλώματος όπου το βέλος
δείχνει την κίνηση του απουσιάζοντος
τεκτονικού μπλοκ. |
Η πιο χαρακτηριστική μορφή που
βοηθά στον καθορισμό της φοράς της κίνησης είναι όταν τα
κενά από τα τεκτονικά βαθουλώματα γεμίζουν από
βελονοειδείς κρυστάλλους ανακρυσταλλωμένου ασβεστίτη,
οπότε σχηματίζονται τα λεγόμενα γεώδη. Οι αυτόμορφοι
κρύσταλλοι του ασβεστίτη ονομάζονται στην καθομιλουμένη
διάλεκτο των γεωλόγων «calcite en abris» (Φωτ. 13), To
σχήμα 50 δείχνει τον τρόπο και τη θέση σχηματισμού του.
γεώδους από τη δράση κανονικού ρήγματος. Από το ίδιο
σχήμα γίνεται κατανοητός και ο καθορισμός της φοράς της
τεκτονικής κίνησης.
 |
Φωτ. 13. Ανακρυσταλλωμένος ασβεστίτης (calcite
en abris) που πληρεί τεκτογλυφή στην
επιφάνεια ρήγματος οριζόντιας μετατόπισης. |
|
 |
|
Σχ. 50. Σχηματική απεικόνιση του τρόπου
δημιουργίας ενός γεώδους από τη δράση
κανονικού ρήγματος. Τα επιμέρους σχήματα 1
και 2 αποτελούν μεγενθυμένη λεπτομέρεια του
γεώδους. (Κατά Mattauer 1973). |
Γενικά οι τεκτογλυφές εμφανίζονται
με πολλά και διάφορα σχήματα μερικά από τα οποία
δείχνονται στο σχήμα 51.
Μια ιδιαίτερη και συνηθισμένη
μορφή τεκτογλυφών αποτελούν οι ονομαζόμενες τεκτονικές
βαθμίδες (steps, ecailles), δηλαδή μικρές κλιμακωτές
δομές (Σχ. 52), μεγέθους χιλιοστών ή εκατοστών, που
διακόπτουν τη συνέχεια των λείων κατοπτρικών ρηξιγενών
επιφανειών σαν «σκαλοπάτια» προσανατολισμένα στη φορά
της κίνησης.
|
 |
 |
|
Σχ. 52. Σχηματική απεικόνιση τεκτονικών
βαθμίδων. |
|
Σχ. 51. Διάφορες μορφές και σχήματα
τεκτογλυφών. Το βέλος δείχνει τη φορά της
κίνησης του τεκτονικού τεμάχους που
απουσιάζει. (Κατά Vialon et al. 1976). |
|
Συνήθως στο ύπαιθρο παρατηρούνται
συνδυασμοί των μικροδομών των τεσσάρων κατηγοριών που
περιγράφηκαν στο κεφάλαιο αυτό. Συναντιούνται δηλαδή
κατά θέσεις γραμμώσεις τεκτονικής ολίσθησης μαζί με
τεκτονικές αυλακώσεις και μαζί με διάφορες τεκτογλυφές,
ή πτεροειδείς ρωγμώσεις, μαζί με τεκτονικούς στυλόλιθους
κ.ο.κ. Στη φωτογραφία 12 και στα σχήματα 36, 37 και 38
δείχνονται ορισμένες τέτοιες εικόνες συνδυασμού
μικροδομών.
|
Προηγούμενη Σελίδα