ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Τμήμα Γεωλογίας - Τομέας Γεωλογίας

 

 

ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

 

Μέθοδοι καθορισμού του προσανατολισμού των τεκτονικών τάσεων

 

β. Απλή γραφική μέθοδος όταν δίνονται ένα ρήγμα και η αντίστοιχη γράμμωση ολίσθησης

 

Βασική προϋπόθεση στην περίπτωση εφαρμογής αυτής της μεθόδου είναι να διαπιστωθεί αν η αρχική δημιουργία του ρήγματος και η τεκτονική γράμμωση ολίσθησης που μετρήθηκε πάνω στην επιφάνεια του οφείλονται στο ίδιο πεδίο των τάσεων. Θα πρέπει δηλαδή να διαπιστωθεί αν η ολίσθηση συνέβη αμέσως μετά το αρχικό σπάσιμο του πετρώματος και όχι από κάποια μεταγενέστερη επαναδραστηριοποίηση. Αυτό φυσικά είναι δύσκολο να καθοριστεί και κατά συνέπεια η περίπτωση αυτή έχει περιορισμένη σημασία στις νεοτεκτονικές μελέτες, όπου συνήθως μετριούνται γραμμώσεις της τελευταίας τεκτονικής κίνησης.

 

Η ακολουθούμενη πορεία στην περίπτωση αυτή είναι η εξής (Σχ. 57 Β): Προβάλλονται κατά τα γνωστά το ρήγμα σε στερεογραφική προβολή σαν μέγιστος κύκλος και η αντίστοιχη γράμμωση σαν πόλος (s). Ο χαρακτήρας του ρήγματος (κανονικό ή ανάστροφο) δείχνεται με μικρό βέλος όπως αναφέρθηκε προηγούμενα. Η προβολή του άξονα σ2 βρίσκεται επί του επιπέδου του ρήγματος (μέγιστος κύκλος) και σε γωνιακή απόσταση 90° από τον πόλο της γράμμωσης ολίσθησης. Οι άλλες δύο κύριες διευθύνσεις των τάσεων (σ1 και σ3) βρίσκονται επί μεγίστου κύκλου ο οποίος ορίζεται από τον πόλο της γράμμωσης (s) και τον πόλο του επιπέδου (π) (επίπεδο κίνησης).

 

Όταν είναι γνωστή η γωνία εσωτερικής τριβής (φ) των πετρωμάτων μπορούν να οριστούν ακριβώς οι άξονες σ1 και σ3. Συνήθως η γωνία φ κυμαίνεται μεταξύ 30°-35° και για το λόγο αυτό ο άξονας μέγιστης τάσης σ1 ορίζεται πάνω στο μέγιστο κύκλο που ορίζουν οι πόλοι s και π (επίπεδο κίνησης) σε γωνιακή απόσταση 30°-35° από τον πόλο της γράμμωσης (Σχ. 57 Β) και σε φορά αντίθετη προς την κλίση του ρήγματος όταν πρόκειται για κανονικό ρήγμα και αντίστροφα όταν πρόκειται για ανάστροφο ρήγμα. Ο άξονας σ3 βρίσκεται πάνω στον ίδιο μέγιστο κύκλο και σε απόσταση 90° από τον σ1.

Σχ. 57. Καθορισμός του προσανατολισμού των τάσεων για την περίπτωση ζεύγους συζυγών ρηγμάτων (Α) και για την περίπτωση ενός ρήγματος με την αντίστοιχη γράμμωση ολίσθησης, φ: γωνία εσωτερικής τριβής υλικού, D: προβολές των γραμμώσεων ολίσθησης, π: πόλος επίπεδου ρήγματος, s: πόλος γράμμωσης ολίσθησης. (Τροποποιημένο σχήμα από Ragan 1968).

 

Όταν δεν είναι γνωστή η γωνία εσωτερικής τριβής των υλικών στα οποία έγινε η διάρρηξη τότε, σύμφωνα πάντα με το θεωρητικό μοντέλο διάτμησης του Anderson, ο σ1 μπορεί να οριστεί σε γωνιακή απόσταση 45° (τ max στο Σχ. 57 Β) από τον πόλο της γράμμωσης s, και αντίστοιχα ορίζεται ο πόλος του άξονα σ3.

 

 

 

Τεχνική επιμέλεια & Επεξεργασία: Σωτ. Π. Σμπόρας